Sameining LSA við Brú
Lífeyrissjóður starfsmanna Akureyrarbæjar tók til starfa 1. janúar 1942 og var þá stofnaður með samþykkt Akureyrarbæjar. Í lok ársins 1999 var undirritaður samningur um að Lífeyrissjóður Norðurlands tæki að sér rekstur LSA. Árið 2007 sameinuðust Lífeyrissjóður Norðurlands og Lífeyrissjóður Austurlands í Stapa lífeyrissjóð sem tók í kjölfarið yfir þennan rekstrarsamning. Lífeyrissjóðnum var lokað fyrir nýjum sjóðsfélögum 1. janúar 1999.
Stjórn Lífeyrissjóðs starfsmanna Akureyrarbæjar hóf viðræður um samruna við Brú lífeyrissjóð frá og með 1. janúar 2025, þannig að sjóðurinn yrði sérstök deild í Brú. Slíkur samruni felur í sér að réttindi og réttindaávinnsla sjóðfélaga verður óbreytt og að eignir og skuldbindingar sjóðsins verða aðskildar frá öðrum eignum og skuldbindingum Brúar lífeyrissjóðs.
Aðild að E deild
Sjóðfélagar sem hafa rétt til að greiða áfram til E deildar eru þeir sem voru sjóðfélagar í Lífeyrissjóði starfsmanna Akureyrarbæjar fyrir 1. janúar 1999, hafa átt aðild að sjóðnum óslitið frá þeim tíma, eru í eigi minna en hálfu starfi og fá greidd laun á grundvelli kjarasamninga.
Ef virkur sjóðfélagi hættir störfum tímabundið án þess að formlegum ráðningarsamningi hafi verið slitið, s.s. vegna launalauss leyfis, námsleyfis eða vegna annarra starfa sem veita honum rétt til leyfis frá starfi sínu, þá hefur hann rétt til aðildar að E deild þegar hann kemur til starfa að leyfi loknu. Ef hann lætur af starfi sínu og iðgjaldagreiðslur til sjóðsins falla niður í tólf mánuði eða lengur, á viðkomandi einstaklingur ekki framar rétt á aðild að E deild heldur færist yfir í A deild Brúar.
Réttindaöflun
Með greiðslu iðgjalda afla sjóðfélagar sér réttinda til eftirlauna, makalífeyris, barnalífeyris og örorkulífeyris. Almennt er réttindaávinnsla 2% á ári af dagvinnulaunum fyrir fullt starf. Hlutastarf skilar hlutfallslegum réttindum en iðgjald greiðist einnig af vaktaálagi, orlofsuppbót og persónuuppbót.
Réttindaöflun í B deild innan E deildar er þannig að samanlögð iðgjöld sjóðfélaga fyrir hvert almanaksár eru umreiknuð í stig sem mynda grundvöll lífeyrisréttinda í B deild.
Eftirlaun
A deild (innan E deildar)
Sjóðfélagi hefur rétt á að sækja um lífeyri frá 65 ára aldri hafi hann látið af störfum. Mögulegt er að hefja lífeyristöku fyrr ef sjóðfélagi hefur náð 95 ára reglunni sem er samanlagður sjóðfélagaaldur og lífaldur. Sjóðfélögum sem nálgast 95 ára regluna er bent á að leita sér ráðgjafar hjá lífeyrisfulltrúa.
Ávinnsla og útreikningur lífeyris
- Lífeyrisréttur er 2% fyrir hvert ár í fullu starfi sem iðgjöld hafa verið greidd af en hlutfallslega lægri fyrir minna starfshlutfall.
- Viðmiðunarlaun lífeyris eru almennt þau dagvinnulaun sem sjóðfélagi hafði við starfslok þegar iðgjaldagreiðslum lauk til sjóðsins.
B deild (innan E deildar)
Hafi sjóðfélagi ekki uppfyllt skilyrði um ráðningu, starfshlutfall og starfstíma hjá launagreiðanda á hann svokölluð réttindi í B deild innan E deildar Brúar. Aðrar reglur gilda um þau réttindi. Réttur til töku lífeyris miðast þá við 67 ára aldur. Ákveði sjóðfélagi að hefja lífeyristöku síðar hækkar lífeyrinn fyrir hvern mánuð eða brot úr mánuði sem töku lífeyris er frestað. Hefji sjóðfélagi lífeyristöku fyrr, en hægt er að hefja töku frá 65 ára aldri, lækkar lífeyrinn fyrir hvern mánuð eða brot úr mánuði sem töku lífeyris er flýtt.
Réttindi í B deild innan E deildar miðast við ákveðna grundvallarfjárhæð, uppreiknaða m.v. vísitölu neysluverðs til verðtryggingar.
Makalífeyrir
A deild (innan E deildar)
Við fráfall sjóðfélaga hefur maki rétt á 50% af áunnum réttindum hans ævilangt. Hafi sjóðfélagi látist í starfi eða í beinu framhaldi af töku eftirlauna af starfi greiðist 20% viðbótarálag á makalífeyri miðað við fullt starf sjóðfélaga. Makalífeyrir fellur niður ef maki hefur sambúð að nýju.
B deild (innan E deildar)
Eigi sjóðfélagi réttindi í B deild innan E deildar og sjóðfélagi nýtur töku eftirlauna við andlát greiðist makalífeyrir ævilangt, annars er makalífeyrir greiddur tímabundið í 2 ár. Makalífeyrir fellur niður ef maki hefur sambúð að nýju.
Barnalífeyrir
A deild (innan E deildar)
Hafi sjóðfélagi látist hafa börn hans, yngri en 18 ára, rétt á að sækja um barnalífeyri.
Réttur þessi gildir jafnt fyrir börn, kjörbörn og fósturbörn, sem sjóðfélagi hefur framfært að mestu eða öllu leyti.
B deild (innan E deildar)
Látist sjóðfélagi sem á réttindi í B deild innan E deildar hafa börn hans, yngri en 19 ára, rétt á að sækja um barnalífeyri.
Réttur þessi gildir jafnt fyrir börn, kjörbörn og fósturbörn, sem sjóðfélagi hefur framfært að mestu eða öllu leyti.
Örorkulífeyrir
A deild (innan E deildar)
Hver sjóðfélagi sem greitt hefur iðgjöld til sjóðsins á rétt á örorkulífeyri ef hann verður fyrir orkutapi er trúnaðarlæknir metur 10% eða meira.
Þrátt fyrir örorku á engin rétt á örorkulífeyri meðan hann heldur fullum föstum launum fyrir starf það er hann gegndi eða fær jafnhá laun fyrir annað starf sem veitir lífeyrissjóðsréttindi og aldrei skal örorkulífeyrir vera hærri en sem nemur þeim tekjumissi sem sjóðfélaginn hefur sannanlega orðið fyrir sökum örorkunnar.
Örorkulífeyrir er framreiknaður til 65 ára aldurs að ákveðnum forsendum uppfylltum (miðað er við þau réttindi sem sjóðfélagi hefði átt hefði hann greitt iðgjöld á sömu forsendum til ellilífeyrisaldurs).
Örorkulífeyrir fer eftir mati á örorkuprósentu (dæmi: 45% örorka veitir 45% réttindi).
Sótt er um örörkulífeyri rafrænt. Ítarlegt læknisvottorð (Læknisvottorð v/umsóknar um örorkubætur) þarf að fylgja umsókninni, má ekki vera eldra en þriggja mánaða.
B deild LSA (innan E deildar)
Eigi sjóðfélagi réttindi í B deild innan E deildar gilda önnur og strangari skilyrði um rétt til örorkulífeyris.
Sjóðfélagi, sem verður fyrir orkutapi, sem telja verður að nemi 50% eða meira, á rétt á örorkulífeyri.
Réttur til örorkulífeyris stofnast ekki er sjóðfélagi hefur ekki orðið fyrir tekjuskerðingu af völdum orkutapsins.
Sjá nánari skilyrði í samþykktum.
Meðaltalstegla eða eftirmannsregla
Viðmið lífeyris getur verið annað hvort samkvæmt meðaltalsreglu eða eftirmannsreglu og velur lífeyrisþegi aðra regluna í umsókn um lífeyri. Meðaltalsreglan er meginregla og fara sjóðfélagar sjálfkrafa á hana, velji þeir ekki eftirmannsreglu. Hægt er að færa sig af eftirmannsreglu yfir á meðaltalsreglu, en ekki öfugt.
- Meðaltalsregla: Almenna reglan er sú að lífeyrir breytist mánaðarlega skv. vísitölu launa opinberra starfsmanna. Lífeyrir miðast við lokastarfslaun sjóðfélaga og vísitölu launa opinberra starfsmanna fylgt. Allir sem eiga geymd réttindi fara á meðaltalsreglu.
- Eftirmannsregla: Þeir sem hefja töku lífeyris í beinu framhaldi af starfi geta óskað eftir að lífeyrir fylgi launum eftirmanns. Lífeyrir miðast þá við laun eftirmanns sjóðfélaga í starfi og fylgir kjarasamningum.
32 ára regla eða 95 ára regla
Eigi sjóðfélagi kost á báðum reglunum, 32 ára reglunni og 95 ára reglunni, þarf hann að velja hvorri reglunni hann vilji fylgja og er það val óafturkræft. Þak ávinnings með iðgjöldum launþega er 64% að hámarki og gildir það bæði fyrir 32 ára og 95 ára regluna.
95 ára reglan
Allir sem velja 95 ára regluna mega vinna til 64 ára aldurs.
Þegar sjóðfélagi hefur valið 95 ára regluna getur hann skipt um skoðun. En eftir að hætt er að draga af honum í lífeyrissjóð og launagreiðandi er byrjaður að greiða 15,5% fyrir sjóðfélagann er ekki hægt að skipta um skoðun.
Sjóðfélagi getur að hámarki verið kominn með 64% rétt þegar 95 ára reglunni er náð.
Ávinningur eftir að 95 ára reglu er náð er 2% á ári þar til taka lífeyris hefst eða til 64 ára aldurs í síðasta lagi.
32 ára reglan
Sjóðfélagi þarf að greiða iðgjald í 32 ár en eftir það greiðir launagreiðandinn 15,5% til sjóðsins.
Ávinningur eftir að 32 ára reglu er 1% á ári til 65 ára og 2% eftir 65 ára, til 70 ára í síðasta lagi, en þá þarf að hætta starfi og taka lífeyri.
Ef sjóðfélagi er búin að greiða lengur en 32 ár endurgreiðir sjóðurinn iðgjöldin sem eru umfram 32 árin.
Ef sjóðfélagi hefur valið 32 ára regluna og það er hætt að draga af honum iðgjöld er ekki hægt að skipta um skoðun.
Sjóðfélaga er gegnt hefur um lengri eða skemmri tíma hlutastarfi er heimilt að greiða áfram iðgjald til sjóðsins af föstum launum sínum fyrir dagvinnu, allt að því marki að jafngildi iðgjaldagreiðslu af launum fyrir fullt starf í 32 ár.
Þak ávinnings með iðgjöldum launþega er 64% að hámarki og gildir það bæði fyrir 32 ára og 95 ára regluna.